afb.
Jacobus Theodorus Franciscus (Koos) van der Leeuw
's-Hertogenbosch 16 januari 1912
Koos van der Leeuw had als timmerman in dienst van de Godshuizen een bijdrage aan de inrichting van de eerste studio van de ORVA, de zieken- en bejaardenomroep die als huisomroep van Reinier van Arkel in 1959 is opgericht.Stadsgezichten
Koos van der Leeuw: de eerste huisomroep ORVA
door Paul Kriele|
Koos van der Leeuw, geboren op 16 januari 1912, kreeg zijn timmermansopleiding aan de Gemeentelijke Ambachtschool aan de Wolvenhoek en de toenmalige KTA aan het Kapelaan Koopmansplein. Voordat hij als leerling-timmerman bij Reinier van Arkel begon, was hij in dienst van Reinier van Arkel. Bieden lagen precies tegenover de snoepwinkel van zijn ouders aan de Hinthamerstraat 206, de huidige fietsenwinkel van Van Hassel. Koos werd timmerman, eerste timmerman en vervolgens voorman. Dat is hij tot zijn pensioen in 1977 gebleven. Van nabij maakte hij de oprichting van de O.R.V.A. mee. Het was in de oorlogsjaren dat ik bij Eduard Straatman in dienst kwam. Daarvoor werkte ik al bij Van Heeswijk. De aannemer uit Best was bezig met de verbouwing van de Bisschoppelijke Kweekschool aan de St. Josephstraat. In de jaren dertig is daar een etage der, bovenop gezet. Voor Straatman, die zijn werklui uitbesteedde aan de Godshuizen, moest ik de raamverduistering maken. 's Nachts mochten er geen lichten zichtbaar zijn van de Duitse bezetter. Omdat ik mijn werk goed deed vroeg mijnheer Van Dillen van Reinier of ik bij hem in dienst wilde komen. „Er was werk zat”, zei hij. Zo stapte ik van de ene baas over naar de andere zonder van werk te veranderen. Op 19 februari 1945 tekenden M. van Soestbergen voorzitter van het Godshuizenbestuur en secretaris Lautenschlager mijn kontrakt. Het weekloon dat ik ontving bedroeg f. 31,44. Hier kijk maar, ik heb alle spullen bewaard. GluurdersHet tehuis had een mannen- en vrouwenafdeling, die door een dubbele deur van elkaar waren gescheiden. Als je die deur ook maar op een kiertje liet open staan kreeg je zo genadig van directeur Jansen op je donder, dat je het vanzelf had afgeleerd.Op de bovenverdieping sliepen de meisjes. Beneden de vrouwen. De zalen hadden balkenplafonds waartegen hardboard was getimmerd. Het was het deel van het tehuis waar de internen sliepen. Als je tussen de zoldering doorkroop kon je zo in de open chambrettes van de meisjes gluren. Menigeen heeft zich daar wel eens schuldig aan gemaakt. Ontstaan ORVAEind jaren vijftig is in Reinier van Arkel de huisomroep ontstaan. Oprichter was broeder Methodius, die in de zogenaamde mattenwinkel plaatjes draaide tijdens, wat je tegenwoordig bezigheidstherapie noemt. De patiënten vlochten er cocosmatten.Jaarlijks stond een uitvoering van KRO's radioziekenbezoek op het programma. De Zonnebloem met Alex van Waaijenberg maakte een toernee langs de tehuizen. Teddy Scholten, Cees de Lange en Kees Schilperoort brachten een soort muzikale show. Omdat onze recreatiezaal Glorieux te klein was maakten we gebruik van de zaal van Huize Agnes. Op een dag kregen we van de directie apparatuur en mochten we met eigen materialen een provisorische studio bouwen. Dat gebeurde in de achterin gelegen lakenkamer. Broeder Methodius geldt als de oprichter van de Omroep van Renier van Arkel, kortweg ORVA genoemd. Het KRO-felicitatieprogramma ,Zoek de zon op’ van 9 november 1959 wordt tevens beschouwd als de oprichtingsdatum van wat later uitgroeide tot een zieken- en bejaardenomroep, waarbij zich geleidelijk aan Bossche tehuizen aansloten. | 89 |
.org.jpg "body=[]") Willem Rooyakkers (r.) en Bert Stupers, die in 1965 als leden van de Bossche Ziekenomroep het initiatief namen om in het Groot Ziekengasthuis een huisomroep te beginnen.Bossche huisomroepenBehalve de ORVA was in de stad De Bossche Ziekenomroep aktief die in 1965 van directeur A. van Reep van het GZG toestemming kreeg binnen het ziekenhuis een omroep te beginnen. De pioniers waren Jo Schajde, Peter van Manen, Mea van Laarschot en Wies Hanegraaf. Het Groot Ziekengasthuis had in 1948 van oud-gijzelaars een omroepinstallatie cadeau gekregen. Het was vooral Charles Meyvaert die vanuit de voormalige sterfkamer dichtbij het magazijn de simpele versterker bediende. Het betrof vóór 1965 een enkel uurtje uitzending in de week tijdens de kerkdiensten vanuit de nabij gelegen kapel. Op 8 maart 1970 zijn beide omroepen een fusie aangegaan en was de Stichting Zieken- en bejaardenomroep ORVA een feit.De voorzitter van het bestuur van de Godshuizen, wijlen Ferd. van den Eerenbeemt, gaf in oktober 1973 zijn fiat aan de ORVA voor ingebruikname van de voormalige telefooncentrale op de A-vleugel. De studio in Reinier van Arkel ging bij de sloop en herbouw van het psychiatrisch ziekenhuis in september 1981 tegen de grond. Het mengpaneel van Peter Quaadvlieg, daterend uit het eerste uur, werd een museumstuk. Het jubileumjaar 1984 was voor de ORVA belangrijk door de ingebruikname van een nieuwe studio aan de Nieuwstraat, de oprichting van ,vrienden van de ORVA’ en de verschijning van een eigen huisorgaan ORVAMATIE. De onderscheiding van de Moeder Truuspoffer op Aswoensdag samen met de toekenning van de Stadspenning van 's-Hertogenbosch aan voorzitter Leo Goedhart op 24 mei van dat jaar betekende de kroon op het werk van de 25-jarige vrijwilligersorganisatie. | 90 |
„Stadsgezichten” een Bosch' album (1990) 89-90
Literatuur en bronnenpublicaties
Paul Kriele, Stadsgezichten een Bosch' album (1990) 89-90
n: vermelding in een voetnoot
Bossche Encyclopedie |